Fascia - hoe je bindweefsel bijdraagt aan traumaverwerking - Happy with Yoga (2024)

Wat is fascia?

Fascia is het Latijnse woord voor bindweefsel. Fasciais een soort ‘omhullend’ weefsel dat zich in het hele lichaam bevindt. Het zorgt ervoor dat spieren, botten, gewrichten en organen met elkaar verbonden zijn.

Tot voor kort werd vaak gedacht dat bindweefsel enkel een laagje onbeduidend weefsel was tussen je huid en ‘alles eronder’. Niets is minder waar.

Fascia speelt een hele belangrijk rol in yoga en dat merk je goed bij yin yoga. Veel yogi’s geven aan dat ze na een yinles veel meer ruimte in hun lichaam ervaren. Dat komt onder andere doordat spanningen in het bindweefsel losgelaten worden. Vaak zorgt dit voor diepe ontspanning en soms zorgt het ook voor emotionele ontlading. – Melanie

Wat is de functie van fascia?

Fascia zorgt er, samen met ons skelet voor, dat ons lichaam stabiliteit en structuur heeft. Het zorgt ook voor het verspreiden van nutriënten.

Als je fascia in soepele staat is, is je huid goed gehydrateerd en zijn ook je organen mooi met elkaar ‘in touch’.

Fascia is essentieel voor de aanhechtingen tussen alle botten en spieren en is tevens de opvulling die ons een interne druk geeft, die ons helpt vorm vast te houden, organen op hun plek te houden en impact op te vangen.

Botten zijn technisch gezien overigens óók een bindweefsel, met een hele dichte structuur en met de meest bepalende vorm voor ons postuur. Maar enkel met het sponzige bindweefsel, de fascia dus, krijgt het lichaam opeens een verfijnde houding.

Je kunt het je voorstellen als een gevulde plastic fles, waarbij de plastic fles de botten zijn en het water de fascia. Een gevulde plastic fles verkreukelt minder makkelijk dan een lege, zo werkt het ook met je fascia.

Met name in yin yoga werk je veel met het bindweefsel. In deze video kun je zien wat yin yoga precies is en wat de link is met het bindweefsel.

Fascia gezond houden

Om je bindweefsel op de lange termijn gezond te houden zijn stretches, hydratatie en goede voeding, in die volgorde, belangrijk.

Je kunt je fascia doorstroming ook op gang brengen met een fascia roller of laagdrempeliger; met een tennisbal.

Het bindweefsel is meerlagig en zit dus niet enkel direct onder de huid (hypodermis) maar zit tussen en door álle organen, tussen botten en rond zenuwen.

Je kunt fascia zien als een soort enorme spons waar al je organen en skelet in geplaatst zijn. – Melanie

Met stretches wring je die interne spons uit en met hydratatie spoel je de spons door. Daarom is dit zo belangrijk. Want wie wil er nou een stugge, vieze spons met bacteriën en virussen? 😉

Overigens is het niet alleen maar voor je fysieke gesteld belangrijk om je fascia gezond te houden. Er is ook een link tussen fascia en trauma.

Wat is de link tussen fascia en trauma?

De fascia is een fantastische fysieke spiegel voor onze mentale flexibiliteit, omdat het laat zien waar we trauma vasthouden. Dat zie je aan plekken waar het vast zit in het lichaam, de plekken waar het niet goed stroomt.

Als je een keer een ongeluk met flinke impact hebt meegemaakt, heb je de dagen of weken erna vast een flink verharde plek gehad.

De flexibiliteit en hydratatie van je fascia speelt nu een hele belangrijke rol; beeld je in dat je spieren, skelet en organen in een droge spons zitten, maar je hebt een flinke blauwe plek van dat ongeluk.

Er is dan niet vocht voldoende aanwezig om dat oude bloed, met daarin van nature aanwezige afvalstoffen, uit die zogenaamde spons te wringen.

Die afvalstoffen gaan nu stilzitten op een plek waar ze niet horen. Je lijf probeert dat af te voeren, maar als je fascia ‘spons’ droog is, valt er weinig af te wassen.

Indien die afvalstoffen vastzitten in spieren, wordt dat spierpijn, maar het kan ook opbouwen tot andere ziektebeelden, zeker als het houding en organen negatief beïnvloedt.

Hoe trauma zich vastzet in het lichaam

Trauma zet zich vast in je lichaam. We leren ons lichaam onbewust aan om ons veilig te houden, ook op moment dat we al uit die onveilige situatie zijn. Deze schijnveiligheid is de uiting van je trauma.

Stel je voor dat je een aanrijding of een beroving meemaakt, of je ouders schreeuwden vroeger vaak tegen je, wat gebeurt er op zo’n moment in je lijf? De schouders gaan omhoog en om het hart heen, je armen maak je stijf als een soort harnasje en om verdere organen te beschermen tegen impact maak je buikspieren hard en gaat je adem op slot. Wellicht knijp je je ogen dicht en gaat je brein in standje error. – Melanie

Niet een fijne inbeelding toch?

Bij volgende keren dat je door iets aan deze situatie herinnerd wordt, spiegelen je zenuwen de manier waarop je jezelf destijds veilig hebt gehouden. Of dat is in ieder geval de onbewuste overtuiging.

X gebeurde + ik deed Y = ik leef nog, dus dat moeten we herhalen.

Een paniekaanval of zelfs paniekstoornis ligt op de loer, indien deze zenuwbaan niet wordt vervangen door een nieuwe logica.

Indien je je hier niet voldoende bewust van bent, train je per ongeluk je grote maar vooral ook de kleine spiertjes, pezen, postuur, ademhaling om zich stram te zetten.

Zo kun je met behulp van fascia trauma verwerken

Je kunt een trauma verwerken door aan je associaties omtrent een trauma te werken en de gestagneerde regio bewust te doorladen met aandacht en dus nieuwe sensatie.

Je trauma afbouwen is vaak best eng en moeilijk. Er wordt vaak gedacht dat een trauma vooral een psychologisch probleem is, dat is maar deels waar.

Een enórm scala aan klachten rondom trauma worden in veel gevallen psycho-somatische klachten genoemd, maar die zijn dus wel degelijk heel fysiek.

We weten dat zenuwbanen en de omliggende structuren, waaronder dus je fascia, ‘gewoonten’ aanleren; de zogenaamde neuronenpaden. Ter verduidelijking; een neuron is een stukje zenuw, een rijtje neuronen samen vormt een zenuwbaan of neuronenpad. Hoe neuronen op elkaar aansluiten is met liefde en toewijding te trainen. De ‘gewenning’ van connecties tussen neuronen n.a.v. een moeilijke gebeurtenis, zou je de fysieke uiting van trauma’s kunnen noemen. – Rolf

Hoe sterker je een zenuwpaadje maakt door de gewenning te volgen, hoe sterker het gebied wordt waar deze zenuw naartoe of doorheen leidt.

Het goede nieuws is dat je die zogenaamde bedrading van zenuwbanen opnieuw kunt instellen.

Jezelf door neuronenpaadjes (zenuwbanen) van trauma begeleiden kan mentaal en fysiek pijnlijk zijn, maar is nodig om die nieuwe ervaring en herinneringen door die zenuwen te begeleiden.

Hierdoor ontstaan andere associaties dan het trauma wat er daarvoor vast zat. Hiermee geef je je zenuwen en bindweefsel ruimte om nieuwe herinneringen op te slaan.

Je legt op die manier een nieuw neuronenpad aan in je brein, zo maak je het neuronenpad waar je trauma gewoonte in vastgesleten zat overbodig.

Dit is eigenlijk wat we spiergeheugen noemen; je voedt je weefsels op om op een andere manier te gaan functioneren.

Focus op voelen in plaats van op denken

Om trauma op te lossen focus je je vooral op het voelen van de gestagneerde plek, niet op het denken over de aanleiding daartoe.

Trauma slaat zich fysiek op in je lichaam en dit kan voelen als spierpijn of als een langdurige blessure maar ook als tintelingen, migraines, verteringsproblemen, hyperventilatie, verslavingen of tremors.

Dat betekent dus níet dat je jezelf gaat vertellen dat je trauma allemaal zo erg niet was, maar wel dat je gaat voelen in je lichaam waar het trauma je weefsels heeft gestagneerd.

Het kan helpen om het actief invoelen op de stagnatie in een begeleide setting te doen als dat veiliger voelt voor je. We zijn immers kuddedieren en van nature logischerwijs liever niet alleen als we ongemak in ons systeem ervaren.

Trauma kunnen we niet altijd voorkomen, maar we kunnen er wel voor zorgen dat we ons fascia zo fit mogelijk houden door het te trainen.

Fascia trainen

Door fascia te trainen kun je je lichaamshouding, je bewegingsvrijheid en je algehele gezondheid verbeteren. Je traint je fascia door beweging. Elastische, verende en dynamische bewegingen zijn hiervoor heel geschikt.

Je kunt hierbij denken aan dingen zoals dansen en touwtjespringen, maar uiteraard is ook yoga een hele geschikte manier om je facia te trainen en gezond te houden.

Yoga en fascia

Yoga zorgt ervoor dat de fascia in verschillende richtingen wordt gestretcht en bewogen.

Met yogahoudingen masseer je automatisch de organen en spieren/pezen die met dat fascia gebied verbonden zijn. Hiermee kun je een beweging, opening of compressie brengen en de doorstroming van een regio verbeteren.

Met name met ‘torques’, oftewel diepe, lang aanhoudende draaibewegingen, kunnen fascia cellen goed worden gerekt.

Stel je voor dat je de eerdergenoemde spons uitduwt op een steen. Dat is exact wat er gebeurt met je fascia, pezen en grote spieren op je dijbeen en bil als je bijvoorbeeld een pigeon pose doet. – Mel

Dit principe geldt in allerlei poses.

Als we met deze wetenschap even teruggaan naar de visualisatie van je interne fascia spons, dan kun je je ook voorstellen dat hoe gevulder de spons is, hoe groter het ‘doorspoel’ effect zal zijn. En hoe meer toxines je dus afvoert!

De wisselwerking tussen krachtopbouw en stretchen

Het spier- en peesversterkende effect zorgt ook voor een betere doorstroming van je fascia.

Grotere spieren trekken namelijk meer water (en dus nutriënten) aan die de fascia aflevert. Daarnaast trekken de pezen aan de fascia, wat ook zorgt voor een betere doorstroming.

Als je stretches dus combineert met krachttraining, maak je je fascia daardoor soepeler. Dat geldt andersom ook; je pezen en spieren zijn in betere conditie als je bindweefsel in vrolijke staat is.

Voor meer stretch kun je een yinklas opzoeken, voor meer kracht bijvoorbeeld een power yoga, ashtanga of bikram les.

Wil je aan de slag met yin? Dan is onze cursus ‘yin yoga voor beginners’ echt een aanrader!

Liever eerst uitproberen of yin iets voor je is? Doe dan mee met deze GRATIS yin yogales!

Het belang van meditatie

Tevens is in klassieke yoga de integratie van het meditatieve aspect een standaard onderdeel van elke pose.

Zonder meditatieve benadering kan een yoga pose een mooie work-out zijn, maar samen vormen ze de perfecte manier om je bewustzijn uit te nodigen in je lichaam en échte doorstroming in gang te zetten. – Rolf

Conclusie

Gezonde fascia is heel belangrijk voor een stabiel en flexibel lichaam.

Als je je fascia met yoga in ideale balans wilt brengen, combineer je kracht en stretch afwisselend en idealiter op dagelijkse basis met een beetje van beiden.

Dat kan veelgevraagd lijken, maar thuis op je eigen mat twintig minuten kracht in combinatie met een reeks tragere stretch houdingen is prima.

Het beste in die volgorde; want warme lichaamscellen stretchen natuurlijk soepeler, wat op alle niveaus een betere doorstroming toelaat.

Als je extra focus op trauma release wilt, focus dan goed op de meditatieve aspect van yoga of vraag een goede docent om (individuele) begeleiding, zodat jij niet hoeft na te denken over de poses.

We waarderen het enorm als je je eigen ervaringen of vragen hieronder met ons wilt delen. Zo helpen en inspireren we elkaar!